9.6.17

Προοδευτικές γραφειοκρατίες σε δυσαρμονία με τη βάση



Στη δεκαετία του 90, τα προοδευτικά-σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης έκαναν μία πολύ απότομη στροφή, αφήνοντας πίσω την παραδοσιακή δυσπιστία τους απέναντι στις αγορές και τον καπιταλισμό. Δεν ήταν λάθος η στροφή - τα οικονομικά αποτελέσματα της δεκαετίας ήταν εξαιρετικά - αλλά ο άτσαλος τρόπος με τον οποίο έγινε αυτή η στροφή, χωρίς δικλείδες.

Τα λάθη που έγιναν ήταν πολλά - από το θεσμό του ενοικιαζόμενου εργαζόμενου του Σρέντερ, μέχρι την αδικαιολόγητη και ανεξέλεγκτη άνοδο των τιμών στην Ελλάδα μετά την υιοθέτηση του ευρώ. Η αγορά δεν μπορεί να ρυθμίσει τα πάντα. Το κράτος είχε ρυθμιστικό ρόλο, που πριν κάποια χρόνια απεμπόλησαν και οι προοδευτικοί. Σήμερα, επιχειρείται να βρεθεί ο δρόμος της επιστροφής. Οι Σοσιαλδημοκράτες παλεύουν για να κερδίσουν ξανά την εμπιστοσύνη των πολιτών και ειδικά των παραδοσιακών ψηφοφόρων τους στη βάση των αρχών και των αξιών τους.

Η πρώτη προσπάθεια του Κόρμπιν στη Βρετανία, ήταν να προτείνει την επιστροφή στα ‘70ς και γι’αυτό απέτυχε. Για καλή του τύχη, όμως, παρενέβησαν γρήγορα οι εσωκομματικά ισχυροί αντίπαλοι του, όσοι αγωνιούσαν να υπερασπιστούν τις επιλογές τους από την δεκαετία του ’90, αμφισβητώντας την ηγεσία του στη βάση του μη-εκλέξιμου «κακού αριστερού». 

Το αποτέλεσμα αυτής της αμφισβήτησης, ήταν πως η πρόταση του Κόρμπιν, αν και ελλιπής, έμοιασε ειλικρινής και άρα θεμιτή, αποκτώντας κινηματικά χαρακτηριστικά. Έτσι κατάφερε να επανεκλεγεί στην ηγεσία του κόμματος του, από τη βάση. Το χάσμα της κομματικής γραφειοκρατίας και βάσης, ήταν πλέον γεγονός. 

Το ίδιο συνέβη, με αντίστοιχα χαρακτηριστικά, με τον «σοσιαλιστή Μπέρνυ» στις ΗΠΑ, όταν το κόμμα των Δημοκρατικών φάνηκε να υποστηρίζει την υποψηφιότητα της Κλίντον - της συζύγου του Προέδρου που απορύθμισε την αμερικανική αγορά όσο κανείς πριν από αυτόν. Κανείς δεν θα μάθει ποτέ αν η Κλίντον αδικήθηκε ως υποψηφιότητα απέναντι στον Τραμπ από αυτή την παρέμβαση του κόμματός της, μία παρέμβαση που την έκανε να φαίνεται απολύτως συστημική, όταν το ζητούμενο ήταν το disruption της τρέχουσας πραγματικότητας. 

Το ίδιο είδαμε και με τον Σάντσες στην Ισπανία, που επανεξελέγει στην ηγεσία του κόμματος του πριν μερικές εβδομάδες. Δεν είδαμε να γίνεται το ίδιο στην ηγεσία των Σοσιαλιστών της Γερμανίας, όπου ο Σουλτς έγινε υποψήφιος για την Καγκελαρία χωρίς διαδικασία βάσης. Όσο καλά κι αν ξεκίνησε, μοιάζει να μην καταφέρνει να αποκτά τα κινηματικά χαρακτηριστικά που απαιτούν οι καιροί, για να ανατρέψει μία ομολογουμένως πετυχημένη Καγκελάριο - ανεξαρτήτως αν εμείς διαφωνούμε ή συμφωνούμε με τις εκάστοτε πολιτικές της.

Όταν γράφουμε «το απαιτούν οι καιροί», η αναφορά είναι στην ανισότητα που διευρύνθηκε από την παγκοσμιοποίηση, την φοροαποφυγή μέσω φορολογικών παραδείσων και χαριστικών διατάξεων στους ισχυρούς, όσο και την αίσθηση πως οι πολιτικές ηγεσίες σκέφτονται πρώτα τους χρηματοδότες των επόμενων εκλογών και πολύ μετά τη μεσαία ή την εργατική τάξη. Αρκεί να θυμηθούμε το σύνθημα του Μπέρνυ, που επαναλάμβανε σε κάθε ομιλία του «ο μέσος όρος δωρεάς στην καμπάνια μου είναι τα $27», ως απόδειξη μίας καθαρής από ειδικά συμφέροντα καμπάνιας. Μίας καμπάνιας από τους πολλούς, για τους πολλούς.

Πίσω στη Βρετανία και τον Κόρμπιν. Μετά την επανεκλογή του στην ηγεσία των Εργατικών, απελευθερωμένος από την ανάγκη μίας δραστικής (και ανεδαφικής) προσπάθειας διαφοροποίησης του από ό,τι εκπροσωπούσε το κόμμα του μετά τον Μπλερ, δόμησε μία ατζέντα που κινητοποίησε, με σύνθημα «Για τους πολλούς». 

Ο Κόρμπιν ‘ξέπλυνε’ τους Εργατικούς από τα λάθη του παρελθόντος και νίκησε κατά κράτος κάθε πρόβλεψη για συντριβή του στις χθεσινές εκλογές. Αν μπορούσε και ο ίδιος να ‘ξεπλυθεί’ από το στίγμα του επικίνδυνου (τον κατηγορούν ακόμα και για φιλοτρομοκράτη), ένα στίγμα που του κόλλησαν και οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι, πιθανότατα να πήγαινε ακόμα καλύτερα. Θα δούμε τι θα γίνει αν/όταν υπάρξει επαναληπτική ψηφοφορία, ή μία νέα κάλπη σε μερικούς μήνες, μετά από μία συντηρητική κυβέρνηση μειοψηφίας (δεν ζουν πολύ στο ΗΒ).

Μέχρι χθες, οι κομματικές γραφειοκρατίες μπορούσαν να μιλούν για «μη εκλέξιμους» - πως οι διαδικασίες βάσης προκρίνουν υποψήφιους που δεν ψηφίζει κανείς άλλος πλην του κομματικού πυρήνα. Όχι πια. Η νίκη Κόρμπιν, αν και δεύτερος, είναι δεδομένη, όταν η Τ. Μαίη θεωρούνταν σίγουρη για ενίσχυση της αυτοδυναμίας της μέχρι χθες, για να καταλήξει να χάνει και αυτή που είχε.

Υπάρχει και ομαλότερη λύση για τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα που πασχίζουν να πείσουν εκ νέου, αν το θελήσουν όσοι παρήλθαν, όσοι αποτελούν το παρόν και όσοι το μέλλον τους. Απαιτεί τη συνεργασία όλων στη βάση των αξιών και αρχών τους, όχι των προσώπων ή της υπεράσπισης των λαθών του παρελθόντος, αλλά μέσα από ειλικρινή αποτίμηση του τι τελικά υπηρέτησε τις προοδευτικές ιδέες και τι θα έκαναν αλλιώς, με όσα γνωρίζουν σήμερα. Η αλήθεια σώζει, ακόμα και τη σοσιαλδημοκρατία.

Είναι ο μόνος τρόπος, αν θέλουν να ακουστούν και να πείσουν οι προτάσεις τους σήμερα, σεβόμενες τον πυρήνα των ιδεών τους, με συνέπεια στο διαχρονικό αίτημα για περισσότερη Δημοκρατία, εσωκομματικά, όσο και στο κράτος, με εμπιστοσύνη στην κρίση των πολλών. Αν δεν τα καταφέρουν να δουλέψουν μαζί, υπάρχει και ο δρόμος του Κόρμπιν, αλλά ίσως πάρει λίγο παραπάνω, χαρίζοντας δεύτερες και τρίτες ευκαιρίες στην κάθε Μαίη, στον κάθε Τσίπρα.


σχετικά:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Translate